Çene eklemi nedir ve nasıl çalışır?

Çene eklemi, alt çene kemiği ile kafatası kemiğinin şakak bölgesinde oluşturduğu eklemdir. Çene kaslarımızla birlikte çalışarak çiğneme ve konuşmayı sağlar. Bu iki kemiği sürtünme ve aşınmalardan koruyan ve çene eklem hareketlerini kolaylaştıran kıkırdak bir yastıkçık (çene eklem diski) vardır. Eklemi çevreleyen bağlar da bu sistemi bir arada tutar. Normal bir kişi eklemini günde 1500-2000 defa kullanır.

Çene eklemi hastalığı nedir?

Çene eklemi ve bunu çevreleyen yapılar arasındaki uyumun, ani bir etkiyle ya da zaman içerisinde bozulmasıdır. Zaman içerisinde hafif başlayan belirtiler, zaman içinde şiddetli çene eklem ağrıları, baş, boyun, omuz ağrıları, eklemden ses gelmesi, çene çıkması, çenenin kayarak açılması ya da limitli açılması gibi daha ileri problemlere dönüşebilir. Rahatsızlığın nedenlerinin anlaşılmasına yardım eden diş hekimi muayenesi, tedavinin ilk aşamasını oluşturur.

Çene eklemi rahatsızlıklarının nedenleri nelerdir?

• Diş sıkma ve gıcırdatma (bruksizm)
• Stres
• Sürekli olarak tek taraflı çiğnemek
• Çenelerin birbirleriyle ilişkisini etkileyen hatalı protetik işlemler
• Diş eksiklikleri
• Çene bölgesine alınan travmalar, yaralanmalar
• Baş boyun bölgesini etkileyen tümörler ve sistemik rahatsızlıklar
• Çok uzun ve travmatik dental işlemler
• Fizyolojik olmayan diş kapanışı
• Eklemin gelişimsel defektleri( hipoplaziler vs.)
• Dejeneratif eklem rahatsızlıkları, osteoarthritis, artrozis
• Duruş ve postür bozuklukları
• Nörolojik, psikolojik ve psikiyatrik sorunlar
• Doğumsal anatomik bozukluklar
• Otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, lupus
• Sakız çiğneme, kalem ısırma, tırnak yeme gibi parafonksiyonel alışkanlıklar
• Bilinmeyen faktörler

20 yaş dişleri çene eklemi bozukluklarına sebep olur mu?

Dişlerdeki kapanış bozuklukları ve 20 yaş dişlerinin normalden daha geriden çıkması çene eklem bozukluklarına neden olan faktörlerdendir.

Çapraşık diş, çene eklemi bozukluklarına sebep olur mu?

Ortodontik bozukluklar ve dişlerdeki yer değiştirmeler kapanış bozukluklarına sebep olmakta ve eklem bozukluklarının en önemli faktörleri arasında gösterilmektedir.

Çene eklemi rahatsızlıklarının belirtileri nelerdir?

• Çiğnemede çene ve yanak bölgesinde ağrı ve yorgunluk hissi
• Çene açma kapamada kayma hissi
• Ağız açıklığında azalma
• Sabahları çeneyi açmada zorlanma
• Çeneden gelen tıklama (klik) ve sürtünme (krepitasyon) sesi
• Çenede kilitlenme
• Kulak ağrısı ve kulakta basınç hissi
• Şakaklarda yoğunlaşan baş ağrısı
• Boyun ve omuz bölgesinde ağrı
• Çiğneme kaslarındaki hacimsel değişikliğe bağlı olarak yüzde asimetri
• Diş yüzeylerinde aşınma
• Dişlerde hassasiyet
• Görülen semptomlara bağlı hayat kalitesinin düşmesi ve psikolojik duygu durumun bozulması

Çene eklemi rahatsızlığım olduğunu nasıl anlarım?

Çene eklem rahatsızlığının birçok belirtisi olabilmektedir. Bunlar açma kapamada klik sesinden, çenenin kitlenmesi veya ağrılı duruma kadar değişebilir. Çenenizde size göre herhangi bir farklılık hissettiğinizde hekiminize başvurun. Çünkü hastalığın evresi tedavi açısından önemlidir.

Çene eklemi şikayetim var, nelere dikkat etmem gerekir?

• Özellikle üç hafta boyunca yumuşak gıdalarla beslenmek
• Aşırı esneme hareketlerinden kaçınmak
• Yüz üstü yatmamak
• Sabahları sıcak havlu ile eklem bölgesine kompres yapmak
• Mümkün olduğunca stresten uzak durmak
• Sakız çiğnenmemeli
• Ön dişlerle ısırma koparma yapılmamalı, yiyecekler küçük parçalar halinde tüketilmeli
• Kalem ısırma, tırnak yeme, dudak yeme gibi parafonksiyonel alışkanlıklar terk edilmeli

Çene eklemi rahatsızlığı için kime başvurmalıyım?

Bu hastalıklarda hangi uzman hekime ve nereye başvurulacağının bilinmemesi çene eklemi sorunu olan hastalar için büyük problemdir. Oysa ki çene eklem sorunu, çene cerrahisi uzmanı diş hekimlerinin branşıdır ve doğru teşhis sonrasında sorun, çeşitli tedavi yöntemleriyle çözülebilmektedir. Bazı durumlarda ise, ortodonti, kulak burun boğaz, psikiyatri, nöroloji ya da fizik tedavi branşlarından da destek alınmaktadır.

Çene eklemi rahatsızlığı için ne zaman başvurmalıyım?

Çene eklem bölgesinde normal dışı herhangi bir değişiklik fark edildiğinde doktora başvurulmalıdır. Basit görünen çene eklem ağrıları, rahatsızlığın artmasına sebep olabilmektedir. Etken ne kadar erken bulunursa tedavide başarı şansı o ölçüde artmaktadır.

Çene eklemi nasıl muayene edilir?

• Dişler ve kapanış sisteminin muayenesi
• Çiğneme kaslarının muayenesi
• Çene ekleminin muayenesi
• Radyolojik muayene

Çene eklemi hastalıklarına nasıl teşhis koyulur?

Çene eklemi bozukluklarında teşhis için klinik muayene ile birlikte bazı yardımcı testler de kullanılabilir. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme sıklıkla kullanılan görüntüleme yöntemleridir. Nadiren sintigrafi veya PET tetkikleri de gerekebilir. Ayrıca splint kullanımı da bir teşhis aracıdır.

Çene eklemi hastalıkları nasıl tedavi edilir?

Çene eklemi teşhis ve tedavileri üzerine uzmanlaşmış olan ağız diş ve çene cerrahisi ve ortodonti uzmanları öncelikli olarak hastalığın ne olduğunu teşhis eder daha sonra gerekli olan tedaviler için hastalara bilgi verir. Hastaların tedavileri kabul etmesi üzerine gerekli tedaviler yapılır. Çene eklemi tedavisi öncelikle hasta uyumu olmak üzere, multidisipliner bir yaklaşımı gerekli kılar. Çene eklemi uzmanının uygulayacağı tedaviyle birlikte, Protez Uzmanı, Fizik Tedavi Uzmanı, Psikiyatrist, Nörolog konsültasyonunu da gerektirebilir.

• Hasta eğitimi ve koruyucu tedavi
• Splint tedavisi
• Ortodontik tedavi
• İlaç tedavisi
• Egzersizler
• Fizik tedavi
• Psikiyatrik destek
• Geç kalınmış vakalarda cerrahi tedaviler(artrosentez)

Çene eklemi tedavisinde iyileştiğimi nasıl anlarım?

Çene eklemi tedavisinde hastalığın şiddetine göre her zaman tamamen bir iyileşme olamamaktadır. Buradaki esas iyileşme kriteri hastanın ağrısız bir şekilde günlük çene hareketlerini (yemek yeme, konuşma, yutkunma vb) yapabilmesidir.

Çene eklemi tedavisi tamamen iyileşme sağlar mı?

Çene eklem tedavisi her zaman tamamen iyileşme sağlamayabilir, çene eklem diskindeki veye yardımcı bağlardaki uzama veya deformasyon tamamen tamir edilebilir veya iyileşebilir demek yanlış olur. Bozukluğun sebebi kapanış veya ortodontik sebepli ise ortodontik tedavi sonrası bozukluğun ortadan kalkması ile çene ekleminde büyük bir rahatlama sağlanır, fakat tedavi öncesi aşınmış olan eklem dokusu iyileşemez.

Çene eklemi tedavisi ağrılarımı azaltır mı ?

Eklem tedavisi ile eklemler üzerine binen yükler azaltılarak ve doğru çiğneme alışkanlıkları kazandırılarak dokulardaki aşınmalar durdurulur ve çok büyük bir rahatlama sağlanır.

Çene eklemi rahatsızlığımı tedavi ettirmezsem çenem yerinden çıkar mı?

Çene eklemi rahatsızlığının ileri evrelerinde eklem bölgesindeki dokular ve yapılarda kalıcı deformasyonlar ortaya çıkar ve çene açıp kapama hareketinde eklem başı olması gereken yerden daha öne gelerek çene yerinden çıkabilir. Buradaki esas problem çenenin yerinden çıkması değildir. Çünkü ekleme basit hareketler yaptırılarak çene kendiliğinden yerine oturur fakat esas problem bu durumum zamana bağlı olarak sık sık gerçekleşmesi ve şiddetli ağrıların olmasıdır.

Eklem Splinti

Eklem splinti nedir? Ne kadar süre kullanmalıyım?

Eklem splinti kas gevşemesini sağlamak ve çene kapanışını düzenlemek için kullanılan, kişiye özel olarak üretilen şeffaf bir ağız içi plağıdır.
Fonksiyon bozukluğunu en aza indirir ve diş sıkma gıcırdatmanın zararlarının önüne geçer.
Tedavi süreci 3-6 ay arasında değişmektedir.

Eklem splintinin yanında yapmam gereken fizik tedavi hareketleri var mıdır?

Doktorunuz tarafından bazı durumlarda kasları kuvvetlendirmek veya çene kısıtlılığını açmak için fizik tedavi egzersizleri verilir.

Eklem splinti bakımı temizliği nasıl yapılır?

Eklem splinti ağızdan çıkarıldıktan sonra soğuk su altında sıvı sabun ve fırça ile yıkanıp temizlenmelidir. Diş macunu kullanılmamalı, sıcak suyla temas ettirilmemelidir. Aksi takdirde plak deformasyona uğrayabilmektedir. Bir sonraki kullanıma kadar kuru bir ortamda ve kutusunda saklanmalıdır.

Eklem splintini nasıl saklamam lazım?

Eklem splintini protez kutusunda nemlendirilmiş temiz bir bez ile saklanır.

Splinti takınca ağrılarım azalıyor, takmayınca artıyor neden?

Çene eklemi ortodontik kapanış bozukluklarından kaynaklanıyorsa splinti çıkarınca ağrı olması normaldir. Yapılacak şey ortodontik tedavi ile kapanış bozukluklarını tedavi ettirmek olacaktır.

Eklem splinti tedavisinde nelere dikkat etmem gerekir?

Eklem splintini doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli olarak kullanmanız ve dikkat etmeniz gereken tavsiyelere ise mutlaka uymanız gerekir.

Eklem splinti tedavisinde hangi aralıklarla doktora gitmeliyim?

Splint takıldıktan sonra ilk hafta, üçüncü hafta ve üçüncü ayda kontrollere gelinir.

Diş Sıkma veya Diş Gıcırdatma

Diş sıkma veya diş gıcırdatma nedir?

Diş sıkma (bruksizm) veya diş gıcırdatması (clencing) ; genellikle uyku esnasında oluşan, güçlü çene hareketleriyle kendini gösteren ve kaslara zarar veren alışkanlıklardır. Normal bireylerde alt ve üst çenedeki dişlerimizin çiğneme ve yutkunma pozisyonları dışında karşılıklı temasa geçmemesi gerekir.

Diş sıkma veya diş gıcırdatmanın belirtileri ve yarattığı sorunlar nelerdir?

Belirti olarak yanağın iç yüzünde beyaz çizgiler oluşur ve dilin etrafında dişlerin izi görünür.

Dişlerin aşınması ve hatta kırılması, diş etlerin çekilmesi ve buna bağlı olarak oluşan soğuk-sıcak hassasiyeti, çene eklemine aşırı yük binmesinden dolayı eklem hastalıklarının oluşması, baş-boyun ve yüz kaslarında ağrı oluşması, çevredekilerin çıkan seslerden rahatsız olması gibi sorunlara yol açar.

İleri derecede diş gıcırdatma problemlerinde, burun ucu-çene ucu arasındaki mesafenin düşmesine bağlı olarak kişinin dudak kenarı aşağıya doğru sarkar ve yaşlı bir görünüm oluşur.

Diş sıkma veya diş gıcırdatmanın tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Dişler ve kapanış sisteminin, çiğneme kaslarının ve çene ekleminin detaylı muayenesi yapılır. Gerekli durumlarda MR gibi eklem içi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.

Tedavi ile her zaman yüzde yüz geri dönüş sağlamak mümkün olmayabilmektedir. Tedavinin amacı, hastaya normal ve ağrısız çene fonksiyonlarını yeniden kazandırmaktır. Bu amaçla, yumuşak veya sert gece plakları, eklem splinti, egzersizler, ağrı kesici ve kas gevşeticiler gibi yöntemler uygulanmaktadır. Bununla beraber kişinin günlük hayatındaki stresi azaltması tedavinin başarısı açısından önemlidir. Rahatsızlığın derecesine göre tedavi şekli belirlenir. Bu süreçte hastanın da iş birliği oldukça önemlidir.

Sadece geceleri mi dişlerimi sıkarım?

Sanılanın aksine diş sıkma alışkanlığı sadece gece değil gün içerisinde de olmaktadır. Kişi bu durumun farkındalık yaratarak önüne geçebilir. Uykuda bilincimiz yerinde olmadığı için geceleri diş sıkma oranları daha yüksektir.

Çene eklem hastalıklarında stres ve diş sıkmanın rolü nedir?

Günlük stresler gece ve gündüz istemsizce dişlerimizi sıkmamıza sebep olur ve kişiler çoğunlukla bunun geç farkına varır. Sürekli çene sıkma sonucu kaslar kasılı kalır ve çene eklemi olması gerekenden daha fazla bir basınca maruz kalır. Dişler aracılığıyla çene eklem bölgesine iletilen bu yükler, bölgede ağrılara ve geri döndürülmesi zor değişimlere sebep olur. Bu sebeple diş hekimine erken başvurmanın rolü büyüktür.

Çocuğum diş gıcırdatıyor ne yapmalıyım?

Çocuklarda görülen diş gıcırdatma normaldir ve birtakım büyümü ile ilgili değişimler için gereklidir. Ancak ana dişler çıktıktan sonraki bu olumsuz alışkanlıklar için doktorunuza başvurmanız gereklidir.